مؤسسات و سازمانهای تعیینکننده و تصمیمگیر در انتخاب شهر برتر عبارتند از: ITDP٬ZGT٬GAREMB، TRB PUIT ، سازمان ابتکار هوای پاک برای شهرهای آسیایی و مرکز توسعه منطقهای ملل متحد. در سال89 شهر تهران به اتفاق چهار شهر دیگر موفق شد این جایزه را از آن خود کند. مروری بر فعالیت شهرهایی که به همراه تهران توانستند در سال2010 این جایزه را از خود کنند خواهیم داشت.
نماینده چشم بادامیها
گوانجو در شمال رودخانه پیرل (Pearl) و در جنوب کشور چین واقع شده و یکی از مهمترین مراکز تجاری این کشور است. این شهر بندری، شلوغ و مرکز استان کوانگدانگ است. مساحت آن بیش از 16هزار کیلومترمربع بوده و جمعیت آن طبق برآوردهای سال2009 برابر 10/336/500 نفر بوده است. لازم به ذکر است که این شهر سومین شهر مهم چین به شمار میرود. قیمت هر لیتر بنزین در گوانجو 89/7 سنت است؛ بهعبارت دیگر هر تن بنزین برابر 1110/5 دلار آمریکا و هر تن گازوئیل برابر 1186/6دلار آمریکاست. از ابتدای ژانویه 2007 در گوانجو تردد موتورسیکلت در سطح شهر ممنوع شده است. اداره ترافیک این شهر نیز میزان مشکلات بهمراتب کمتری را از زمان اعلام این ممنوعیت گزارش کرده است.
نخستین خط متروی گوانجو در سال1997 افتتاح شد. گوانجو چهارمین شهر سرزمین اصلی چین است که سیستم مترو دارد. در حال حاضر متروی گوانجو هشت خط دارد و شامل 236کیلومتر میشود که پنج خط آن به بهرهبرداری رسیده است. در طرح بلندمدت درنظر است که تعداد خطوط آن به 15خط با طول بیش از 500کیلومتر ارتقا یابد.
مجموع ایستگاههای متروی گوانجو 144ایستگاه است. مجموع سفرهای سالانه متروی گوانجو 675میلیون سفر وتعداد وسایل نقلیه این سیستم 1002دستگاه است. در گوانجو اتوبوسها به دو دسته دارای سیستم تهویه مطبوع و فاقد سیستم تهویه مطبوع تقسیم میشوند که دسته دوم شامل اتوبوسهایی با ناوگان قدیمیتر میشود. هزینه استفاده از سیستم نوع اول دو یوآن و هزینه استفاده از سیستم دوم یک یوآن است. 80درصد اتوبوسهای این شهر مجهز به سیستم تهویه مطبوع هستند. در حال حاضر بیش از 7هزار دستگاه اتوبوس و بیش از 350خط اتوبوس در گوانجو فعال هستند و بیشترین کارایی را برای شهروندان این شهر دارند. در این شهر 48خط شبانه نیز وجود دارد. طول خط اتوبوس تندرو در شهر گوانجو 22/5کیلومتر است که بهعنوان GBRT نیز شناخته شده و شامل یک خط میشود. حداکثر سرعت اتوبوسها در آن 21کیلومتر بر ساعت است.
این سیستم تنها سیستم بیآرتی است که مستقیما به مترو متصل میشود و در طراحی ایستگاههای آن محلهای پارک دوچرخه نیز درنظر گرفته شده است. این شهر بیشترین میزان مسافر بیآرتی در دنیا و بیشترین تردد اتوبوس در دنیا و طولانیترین ایستگاههای بیآرتی دنیا را بهخود اختصاص داده است. در حال حاضر تعداد مسافران این سیستم در هر ساعت و هر مسیر تکی برابر 26900در ساعات شلوغی است که بیش از هر سیستم بیآرتی دیگری در آسیاست. تعداد مسافران روزانه سیستم 800هزار نفر است که حتی از تعداد مسافران خط پنج متروی همین شهر نیز بیشتر است و تخمین زده شده این تعداد مسافر به بیش از یکمیلیون نفر نیز برسد. بیش از 70هزار نفر در یک ایستگاه این سیستم (کاندینگ)تردد کردهاند. هزینه سفر با این سیستم دو یوآن است و شهروندان میتوانند بدینمنظور از کارت هوشمند نیز استفاده کنند که 40درصد هزینههای آنان را بعد از 15سفر درماه کاهش خواهد داد.
این سیستم دارای 26ایستگاه است که در کریدور اصلی مسافران حومه شهر متمرکز شدهاند. این اتوبوسها از سوخت LPG استفاده میکنند. فاصله ایستگاهها از یکدیگر تقریباً 880متر بوده و یک ایستگاه دیگر نیز در سال2011 افتتاح خواهد شد. هزینههای عمرانی ساخت GBRT برابر 4/4میلیون دلار در هر کیلومتر بوده و زمان ساخت آن پنج سال بوده است.
سرویس دهی به نقاط بحرانی
لیما، بزرگترین شهر و پایتخت کشور پرو است. شهر لیما با جمعیت نزدیک به 9میلیون نفر پنجمین شهر بزرگ پس از مکزیکوسیتی، سائوپائولو، بوینسآیرس و ریودوژانیرو در آمریکای جنوبی است. وسعت این شهر 26723کیلومترمربع است. در سالهای اخیر شهر لیما بین شهرهای آمریکای جنوبی مسیر سریع توسعه را پیش گرفته است.
شهردار این شهر خانم سوزانا ویلاران است که از اکتبر2010 به سمت شهردار شهر لیما منصوب شده است. قبل از آن از سال2003 تا اکتبر2010 آقای لوئیس کاستاندا شهردار این شهر بود.سیستم حملونقل شهری این شهر شامل 652مسیر حملونقل عمومی است. در این مسیر اتوبوسها و مینیبوسها به فعالیت مشغول هستند. 464شرکت خصوصی در این سیستم به فعالیت میپردازند. این سیستم بهصورت کاملاً سنتی عمل میکند.طرح سیستم متروی این شهر شامل هفت خط است. این سیستم یک شبکه ریلی روزمینی است. خط یک این شبکه از سال2010 در حال ساخت است و شش خط دیگر در دست طراحی هستند. خط یک درماه جولای2011 بهطور کامل افتتاح شد. سیستم اتوبوسهای تندروی شهر لیما COSAC1 نام دارد. برنامه اصلی این سیستم سرویسدهی به نقاط بحرانی و مهم کلانشهر لیما است. فاز یک این پروژه هماکنون در دست توسعه است که 33کیلومتر آن تاکنون ساخته شده است. این سیستم کاملا شبیه سیستم ترانس میلنیو در بوگوتا ساخته طراحی شده و در دست ساخت است.
وقتی لئون متحول می شود
شهر لئون شهر اول ایالت خوآنجوآتو و هفتمین شهر پرجمعیت مکزیک است. منبع اصلی درآمد این شهر از تولید چرم است و مصنوعات چرمی این شهر بهصورت ملی و بینالمللی ارائه میشود. مساحت این شهر 1220کیلومترمربع است و جمعیتی حدود یکمیلیون و 300هزارنفر دارد. یکی از مهمترین نکاتی که این شهر را از لحاظ حملونقل درون شهری از سایر شهرهای مکزیک متمایز ساخته، ایجاد سامانه اتوبوسهایتندرو است. لئون نخستین شهر، مکزیک است که مجهز به سیستم حملونقل بیآرتی (سامانه اتوبوسهای تندرو) شده و در حال حاضر به سطحی دستنیافتنی از یکپارچگی در سیستم اتوبوسرانی در منطقه رسیده است. لازم به ذکر است که تعداد وسایل نقلیه این شهر از سال1995 تا 2008 دوبرابر شده است. سیستم حملونقل همگانی این شهر را اتوبوسهای تندرو تشکیل میدهد که بهصورت یکپارچه عمل میکنند. سیستم بیآرتی در این شهر به نام Optibus معروف شده و به زبان محلی به آن La Oruga به معنی خونآشام گفته میشود. این سیستم 27سپتامبر2003 کار خود را آغاز کرد.
بزرگترین مزیت سیستم اتوبوسرانی شهر لئون برنامهریزی مناسب خطوط است. این سیستم بهدلیل یکپارچگی هر چه بیشتر بین اتوبوسهای تندرو و سایر خطوط که درحال حاضر 69خط از 15خط اتوبوس عمومی این شهر با سیستم بیآرتی یکپارچه شدهاند، حدود 70درصد سفرهای درون شهری لئون را پوشش میدهند. از محاسن دیگر این سیستم میتوان به مسائل اقتصادی و زیستمحیطی اشاره کرد. در این شهر روزانه بهطور متوسط 220هزار سفر اتفاق میافتد. سیستم اتوبوسهای تندرو و اتوبوسرانی یکپارچه این شهر 580هزار نفر را در هر روز جا به جا کرده و در مصرف سوخت، در هر سال دومیلیون لیتر صرفهجویی میکند. در نتیجه ششهزار تن Co2 کمتر وارد هوا میشود. علاوه بر این، حوادث ناشی از حملونقل درونشهری 30درصد کاهش یافته و از زمان هر سفر درون شهری نیز کاسته شده است.
پایتخت سبز اروپا در 2013
نانت بیش از دو دهه است که یکی از شهرهای پیشرو در توسعه حملونقل پایدار در اروپاست. مجله تایم، این شهر را بهعنوان مطلوبترین شهر برای زندگی در سال٢٠٠٤ انتخاب کرد و همچنین این شهر پایتخت سبز اروپایی برای سال٢٠١٣ انتخاب شده است. در سالهای گذشته شهر نانت پیشرفت بسیار قابل توجهی را در سازماندهی مجدد سیستم تراموا و اتوبوس شهری، ارتقای استفاده از دوچرخه و ادامه حرکت در مسیر دور کردن مردم از استفاده از خودروهای شخصی اعمال کرد. طرح قبلی شهر نانت در این حوزه، یک طرح حملونقلی بسیار جاهطلبانه بود و یک هدف جاهطلبانه داشت که عبارت بود از حداقل تغییر وضعیت ٥٠درصدی سفرها از خودرو به سایر گزینهها اما طرح جدید شامل اهداف جدیدی نظیر طرح توسعه یکپارچه سیاستهای شهری و حملونقلی بهطور توامان در راستای دستیابی به مواردی نظیر سرعت پایینتر تردد خودروهای شخصی، افزایش کیفیت فضاهای عمومی در جهت فراهمآوردن شرایط بهینه برای افرادی که قصد پیادهروی یا استفاده از دوچرخه بهعنوان یک شیوه حملونقل دارند، مراکز شهری با تراکم بالاتر، مطلوبترکردن سفرهای کوتاه، بهبود حملونقل عمومی و شبکه مسیرهای دوچرخه برای اتصال مراکز زندگی است. یکپارچگی شبکه حملونقل عمومی با تکیه اصلی بر تراموا به همراه یک سرویس بسیار قوی اتوبوس بهعنوان یک راهحل مؤثر ثابت شده است. سیستم اتوبوس نانت با سر فاصله فقط سهدقیقه در پیک ترافیک و جابهجایی ٢٧هزار مسافر در روز بسیار قوی بهنظر میرسد. این شرایط مطلوب حملونقل عمومی به وسیله چرونوباس بیش از پیش تقویت شد و بهبود یافت.
هفت خط جدید توسعه که بیشتر آنها بهوسیله طراحی یک چرونوباس جدید تقویت شده با کیفیت بالا و شاخصهای اجرایی همچون زمانهای سفر مشابه تضمین شده چه در ساعات پیک ترافیک و چه در ساعات عمومی و کاهش سر فاصلهها که استفاده از این اتوبوسها را حتی بدون دانستن برنامه زمانبندیشان آسانتر میسازد. تولید کربن بیش از ٨٠درصد کاهش یافته است بهطوری که همه اتوبوسها از گاز طبیعی فشرده بهعنوان سوخت استفاده میکنند و تعداد ترامواهای برقی و اتوبوسهای هیبریدی افزایش یافته است.
دوچرخهسواری با اجرای یک برنامه اشتراک دوچرخههای عمومی که از ایستگاههای بسیار پیشرفته، فضای پارک امن برای دوچرخه و سرویس اجاره دوچرخه استفاده میکنند تشویق شده است. شهر همچنین استفاده از دوچرخههای الکتریکی را تجربه میکند و از طریق ترویج استفاده از دوچرخههای تاشو این مورد حملونقل را با حملونقل عمومی ترکیب میکند.